گفتاردرمانی تبریز

ادراکات_بینایی

_ روابط_فضایی_مکانی

_ تمییز_بینایی

_ تمییز_نقش_از_زمینه

_ اکمال_بصری

_ بازشناسی_شیء

_ حافظه_بینایی

_ حافظه_توالی_بینایی

ادراکات_شنیداری

_ تمییز_شنوایی

_ حافظه_شنیداری

_ توالی_شنیداری

_ ترکیب (پیوند_شنیداری)

آگاهی_زبانشناختی_واجشناختی

یادگیری_خواندن ایجاب می کند که بعضی از انواع ساختارهای_زبانشناختی به سطحی از آگاهی رسانده شود

در میان چیزهایی که بعنوان پیشنیازهای_مهم_خواندن مورد بررسی قرار گرفت یک جنبه از آگاهی زبانشناختی یعنی آگاهی_واجشناختی(یا آگاهی از رابطۀ میان کلمۀ مکتوب و نمایش آوایی آن کلمه) احتمالأ از همه مهم تر است.

عامل اساسی در یادگیری اصل_الفبایی،رشد آگاهی_واجشناختی است.

مهارتهای_زبانی

_ واجشناختی ---->  پردازش_واجی  ---->     آگاهی_واجی

                                                          سرعت_نامیدن

                                                          حافظه_کوتاه_مدت_کلامی

                                                          تولید_توالیهای_پیچیدۀ_کلامی

_ معناشناسی---->  واژگان_دریافتی

                         خزانۀواژگان_بیانی

_ صرف_نحو

_کاربردشناسی (4)

پردازش_واجی

شواهد نشان می دهد که نارساخوانی بطور کلی مشکل در پردازش_کلامی است و بطور خاص تر مشکلی است که با جنبه های واجشناسی پردازش_زبان مرتبط است.

واگنر وتورکسن(1987) پردازش_واجی را اینچنین تعریف کرده اند:

دسته ای از مهارتها که به کودک کمک می کند تا اطلاعات لازم را در زمینۀ ساختارصداهای_زبان_شفاهی(جهت یادگیری چگونگی خواندن و نوشتن) بدست می آورند.

-آگاهی_واجی

-سرعت_نامیدن

-حافظه_کوتاه_مدت_کلامی

-تولیدتوالیهای_پیچیدۀ_کلامی

آگاهی_واجی

حداقل 3نوع آگاهی_واجشناختی وجود دارد:

3شکل تقطیع_کلمه به صداهای_سازنده اش عبارتند از:

-                    هجا

-                    واج

-        3واحدهای_درون_هجایی (دستجردی و سلیمانی1379)

سرعت_نامیدن

سرعت دسترسی به اطلاعات_واجشناختی کودکان_نارساخوان دچار مشکل است،زیرا خواندن کودکان نارساخوان به صورت غیراتوماتیک،آگاهانه و با سرعت بسیار کم است .

حافظه_کوتاه_مدت_کلامی

دو نقش احتمالی حافظۀ_کوتاه_مدت در خواندن:

- درک_متن (برا فهم یک عبارت یا جمله،خواننده باید اطلاعات را در مورد کلمات قبلی در ذهن خود نگه دارد تا بتواند اطلاعات قبلی را به اطلاعات جدید ربط دهد)(3)

- یادگیری_شناسایی_کلمات_منفرد (حافظۀ_کوتاه_مدت ممکن است بعنوان یک سیستم ذخیره گر عمل کند)

بطور کلی می توان گفت،یک حافظۀ_کوتاه_مدت_کلامی در کودک_نارساخوان نسبت به همسن و سالهای طبیعی اش ضعیف تر گزارش شده است.

تولید_توالی_پیچیدۀ_کلمات

افزایش_طول_کلمه و همچنین پیچیده تر شدن ساختار کلمه(برای مثال کلمات دارای خوشه های همخوانی)می تواند سبب ضعیف شدن مهارتهای تولید کلامی کودکان شوند(پرند شکوهی یکتا) (4)

09143162621                       09146590651
دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

پیش نیازهای خواندن

گرچه کودکان سخن گفتن روان را بدون دیدن آموزشهای رسمی می آموزند ولی خواندن برای اکثریت عظیمی از کودکان مستلزم تعلیمات رسمی است. برای آنکه در کار خواندن ماهر شوند بدیهی است که نه تنها باید قوائدی را که در ادراک و فهم کلمات بکار می رود بیاموزند،بلکه باید بعضی مهارتهای بسیار ویژه را نیز یاد بگیرند.

برخی از این مهارتها عبارتند از

_ بازشناسی_حروف

_ جهت_یابی (تشخیص_راست_چپ)

_ کسب کنترل یا تسلط شناختی بر حرکات_چشم

_ وقوف_یافتن_از_کلمه بعنوان یک واحد

_ ادراکات_بینایی

_ ادراکات_شنیداری

_ رشد_آگاهی_زبانی(یا واجشناسی)

_ مهارتهای_زبانی

بازشناسی_حروف

آنچه که در شیوۀ بازشناسی_حروف دخیل است تشخیص_مختصات_متمایز_کنندۀ_حروف است.

جهت_یابی 

کودکان اغلب در تغییر دادن حروفی که تصاویر وارونه ای از یکدیگرند (b,d) مشکل دارند.بسیاری از پژوهشگران پیشنهاد کرده اند که این مسئله تجسمی_عینی از یک مسئلۀ کلی است که کودکان با جهتیابی_های_مکانی دارند.

کنترل_حرکات_چشم

از همۀ آزمایشها بر می آید که وقتی فرایندهای_شناختی_کودکان رشد می یابد تا به حرکات پیچیده تر بپردازند،شکل و وضعیت حرکات_چشم آنها تغییر می کند،

بنابراین حرکات_چشم شواهد ارزنده ای در مورد نوع استراتژیهای_شناختی بکار گرفته شده در اختیار ما می گذارند

بعبارتی شکل و وضعیت حرکات_چشم در اثنای خواندن پیشرفت آرام و پیوسته ای را نشان می دهد،بدین ترتیب که وقتی مهارت_خواندن افزایش می یابد تعداد ثبت ها کاهش پیدا می کند، طول جهشهای چشم زیاد می شود،مدت ثبت ها طولانی تر می شود و از تعداد واپسگردها کاسته می شود.این تغییرات در شیوۀ کار چشم به هنگام خواندن هماهنگ است با تغییرات دیگری که با متبحر شدن کودکان در کار خواندن رخ می دهد.

وقوف_کلمه

شواهد قابل ملاحظه ای در دست است که نشان می دهد کودکانیکه فرایند خواندن را آغاز می کنند،به کلمات_مجزا ازهم وقوف ندارند و وقتی مجبور می شوند که در یک آزمایش تقطیع یا بخش_بخش_سازی_جمله،واحدهای آنها را متمایز کنند،بر اساس برجسته ترین نشانه های موجود در مجرای صوتی پاسخ می دهند.

09143162621                       09146590651
دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

توصیه هایی برای بهبود اختلالات خواب در بیماران دمانس و آلزایمر:

·        در طول روز کمتر چرت بزند،بعد از ظهر نخوابد.

·        هر شب در ساعت معینی به رختخواب برود.

·        اوائل عصر به مدت 20تا30 دقیقه نرمش های ملایمی انجام دهد.در صورتی که هوا خوب باشد یک پیاده روی تند ایده آل است.

·        خوردن یک غذای سبک(هیدرات های کربن و شیر مناسب اند)حدودا یک ساعت پیش از رفتن به رختخواب مناسب است.

·        لباس خواب راحت بپوشد که تنگ نباشد،نچرخد یا نپیچد.

·        در و پنجره ها برای جلوگیری از سرو صداهای مزاح

·        اتاق تاریک باشد و فقط یک چراغ خواب با نور ضعیف روشن نگاه داشته شود تا از سرگردانی و اضطراب بهنگام بیدار شدن در نیمه شب،پیشگیری شود.

1)    حفظ توجه به فعالیت:

·        برمبنای نیاز ارتباطی شناختی ،زبانی،شغلی واجتماعی مراجع، موقعیت های ارتباطی ویژه را به عنوان هدف جهت مداخله انتخاب کنید.

·        با قراردادن محرک در حوزه بینایی مراجع و حرکت دادن سر او با دست و ارائه راهنمای کلامی "نگاه کن" برای تلاقی نگاه مراجع با محرک، به وی بیاموزید که توجه خود را متمرکز کند.به تدریج راهنمای فیزیکی را حذف کنید تا زمانی که مراجع بتواند فقط با راهنمای کلامی یا حرکات بیانگر به آن فعالیت نگاه کند.

·        با قرار دادن یک زمان سنج که در فواصل مشخص بین یک فعالیت زنگ بزند و با آموزش مراجع برای حفظ توجهش در فواصل زمانی ،به او کمک کنید که توجهش را به مدت طولانی تری حفظ کند.چنانچه مراجع علائم حواس پرتی را نشان داد، مجددا توجه اورا به سمت محرک جلب کنید.

·        استفاده از راهبردهای خود کنترلی را برای تداوم انجام یک فعالیت به مراجع آموزش دهید(مثل تمرین پرسش های خود هدایتگر) تا مجددا توجه مراجع به آن فعالیت جلب شود(مثلا"من چکار می کنم؟" ، "بی هدف هستم؟" ،"چکار باید بکنم؟")

09143162621                       09146590651
دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

حافظه بینایی

در بررس و درمان حافظه بینایی موارد ذیل الذکر مهم هستند.

1- زمان صرف شده 2 تعداد راهنمایی‌های درمانگر 3- تعداد آیتم‌های مد نظر 4- سطح پاسخ کودک: توسط تعداد، رنگها وغیره تعیین می‌گردد. 5- مدت زمان ارائه الگو به کودک که معمولا 7 ثانیه خواهد بود. 6- تفاوت با دقت در این است که الگوی داده شده حذف خواهد شد.

1- حافظه بینایی با استفاده از  مکعب‌ها:

10 مکعب از هر رنگ، درمانگر الگو را ساخته کودک به آن نگاه کرده سپس الگو خراب می‌شود. کودک آنرا درست می‌کند.

2- حافظه بینایی با پوشاندن تصاویر

2 سری 10 تایی تصویر خواهیم داشت درمانگر آیتم‌های 2  تا 5 تایی را روی میز چیده و کودک 7 ثانیه نگاه می‌کند سپس توسط درمانگر پوشانده می‌شود ( ، ، ،  و ...)

3- حافظه بینایی از طریق چیدن مهره‌ها

آزمونگر تعدادی مهره را در نوبت‌های جداگانه بصورت 2 تایی و با رنگها، شکلها و اندازه‌های متفاوت و ترتیب خاص روبه روی کودک قرار داده از او می‌خواهد که 7 ثانیه به آ‌ن شکلها نگاه کند و سپس الگو خراب می‌شود وا ز کودک خواسته می‌شود که آنرا به درست کند.

تذکر تمیز و تشخیص بینایی درشت در تمامی این فعالیت‌ها بصورت نهفته است.

تمرینات بینایی مربوطه به خواندن

تقسیم کارتها به کارتهای یک نقطه‌ای، دو نقطه‌ای و ..

کودک در یک مستطیل چهار کادره، کادری را که تعداد نقاطش کمتر یا بیشتر است را مشخص نماید.

تشخیص موقعیت مکانی نقطه‌ها

تفاوت حروفی که تفاوت تنها در یک نقطه است.

دیدن یک کارت و سپس انتخاب آن کارت از میان تعداد دیگری کارت.

مرحله بالا در مورد حروف و کلمات نیز صورت گیرد.

روش بینایی حرکتی: کارت حروف را ببیند و سپس مجسم  نموده و حرف را تکرار و بنویسد.

تمرین بالا با  کلمات انجام شود.

کارتی را که 3، 4، یا 5 حرف رویش نوشته شده را ببیند و آنرا با همان توالی بنویسد.

کودک حروف ناقص را شناسایی نموده و کامل کند.

کودک حروف متفاوت را شناسایی نموده و تشخیص دهد.

تمرین 11 را با کلمات تکرار کند.

وصل حروف مشابه به یکدیگر

وصل کلمات مشابه به یکدیگر

کودک کلمه‌ای را که را حروف متفاوت شروع شده تشخیص دهد.

تشخیص حرف مورد نظر از میان یک صفحه پر

حروفی را که صدای یکسان دارند، روی کارتی نوشته کلمه‌ای را بخواند، کودک به حرف مورد نظر اشاره نمایید.

تکرار تمرین 17 با صدای آخرتکرار گردد.

استفاده از رنگهای مختلف در آموزش حروف

09143162621                       09146590651
دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

دقت شنیداری

در دقت شنیداری قضاوت ما در مورد پیشرفت کودک می‌تواند با در نظر گرفتن معیارهای ذیل الذکر انجام گیرد 1- مدت زمان ارائه محرک به کودک 2- فاصله زمانی بین قطع محرک، پاسخ کودک 3- وجود یا عدم وجود فعالیت‌های بی ربط 4- فعالیت‌های انجام گرفته.

1- دقت شنیداری از طریق تشخیص صدا

الف) کودک صدای  مورد نظر را شناسایی و به اطلاع می‌رساند (مثلا صدای بوق ماشین).

مدت زمان ارائه محرک 7-5 ثانیه و در سه نوبت مختلف است.

ب) دو سری 3 یا 4 تایی وسیله صدا ساز داریم درمانگر و کودک پشت به پشت می‌نشیند درمانگر و هر بار صدای یک وسیله را در می‌آورد و از کودک می‌خواهد تا همان کار را انجام دهد.مدت زمان ارائه محرک 5 ثانیه است.

2- دقت شنیداری از طریق تشخیص شنیداری- حرکتی:

درمانگر از کودک می‌خواهد که با شنیدن هر صدایی فعالیتی را به  انجام برساند مانند ریختن مهره‌ها داخل شیشه،دور صندلی چرخیدن و ..

فواصل زمانی بین هر محرک اهمیت و نظم خاصی ندارد.

3- درمانگر از کودک می‌خواهد با شنیدن صدایی خاص فعالیتی را انجام و متوقف کند.

حافظه شنیداری

فعالیت‌های مربوط به حافظه شنیداری را می‌توان در دو زمینه متفاوت انجام داد 1- استفاده از تصویر 2- بدون استفاده از تصاویر و بصورت حرکتی

- حافظه شنیداری با استفاده از تصویر:

16 تصویر در زمینه‌های مختلف

الف: درمانگر تصاویر را در سری‌های 1 تا 5 تایی روی میز می‌چیند و به نوبت اسم آنها را می‌گوید این کار را تا آنجا ادامه می‌دهد که تعداد تصاویر روی میز و تصاویر نامبرده شده برابر شود. تصاویر باید بدون زمینه باشند.

ب: با اجرای آزمون در فواصل‌های مختلف از میز تصاویر می‌توان آزمون را پیچیده‌تر کرد.

نکات مهم

تصاویر در حیطه شناخت کودک باشد.

کودک و درمانگر ارتباط چهره به چهره داشته باشد.

قبل و بعد از بیان کلمه سکوت باشد تا از ورود عوامل مزاحم جلوگیری گردد.

(چ) 12 تصویر که فعالیت خاصی را نشان می‌دهد:

مانند سری الف می‌باشد.

2- حافظه شنیداری با استفاده از دستورهای حرکتی

وسیله‌هایی مانند لیوان، کتاب، ماشین بزرگ، کوچک مداد، پاک کن و ...

درمانگر دستورات 1 قسمتی 2 قسمتی تا 5 قسمتی را می‌دهد. دستورات می‌تواند تک کلمه، دو کلمه یک جمله کامل ساده و پیچیده باشد.

09143162621                       09146590651
دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/