درمان

اساسا تولید درمانی یک شیوه جبرانی است و در نظر گرفتن اختلالات واج شناختی و آواشناختی مهم است.

انواع روشهای درمان

a- روش سنتی    b- روش حسی حرکتی   c- روش متکی بر مختصات ممیز d- روش متکی بر جفت واجهای متقابل E- روش محرکهای جفت F- روش متکی بر والدین

روش درمان سنتی

اساس روش براساس خود  تنظیمی است براساس نظریه ون رایپرو ایروین اولین مرحله درمان بازگشایی حلقه مزبور است. و اولین مرحله این بازگشایی نیز آموزش شنیداری است که بین واج هدف واج خطا تفاوت ایجاد می‌گردد.

شگردهای ون رایپر برای آموزش شنیداری

A- تجزیه: شناسایی واج هدف از بین واج‌های دیگر.  تفاوت در دو مختصه

                                                                        تفاوت در یک مختصه

                                                                        بیشترین شباهت.

B- تحریک: شناسایی آوا توسط کودک و آشنایی کودک با  این مشکل (بمباران شنیداری)

C- تشخیص: مشخصه‌های اصلی آوای هدف را تشخیص دهد.

d- تمیز: آوای خطا را با آوای هدف مقایسه کند.

2- آموزش تولید

a- تقارب تدریجی:

b- تحریک شنیداری:

c- جایگاه تولید:

d- اصلاح سایرآواهای آموخته شده

E- واژه کلیدی

3- مرحله تحکیم

a- کش دادن آوای مزبور

b- تکیه بر مسیر بساوایی کینستزی

c- نوشتن

d- تمرین منفی

    09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

حسهای دخیل در تولید صداهای گفتاری

تمیز شنیداری: ناتوانی در تمیز شنیداری  علت ا صلی هر  اختلال تولیدی است. تراویس و راسموس در 1931 به این نتیجه رسیدند که کودکان دچار اختلال تولیدی در مقایسه با کودکان عادی ضعف بیشتری در تمیز صداها از خود نشان می‌دادند. بنظر و نیز ارتباط بین اختلالات تولیدی و ضعف قوه شنیداری در کودکان زیر 9 سال ثابت شده است و بالای این سن بندرت مشاهده می‌گردد و تست و پمن از معروفترین این آزمونهاست که توسط تراپیست‌ها بکار برده می‌شود.

صداهایی که کیفیت صوتی آنها بسیار شبیه به هم است در ذهن انسان یا تکیه بر خصوصیات تولیدی- حرکتی تمیز داده می‌شوند و این نظر توجیه کننده­ی آن است که خطا در جایگاه تولید غالبا شایع‌ترین خطا در گفتار  کودکان است

B- استریوگنوز دهانی: اختلال در حس‌های دهانی اگر عامل اصلی اختلال تولیدی نباشد حداقل عامل مساعد کننده است. که سنجش استریوگنوز دهانی با تست شناسایی شکل اشیاء انجام می‌گیرد و راه دیگر سنجش رقم آستانه D. L می‌باشد.

ساموزوکین خاطرنشان ساختند که حس دهانی و کینستنری موجب می‌شود که فرد بر تنش عضلات خود وضعیت قرار گیری اندامهای گویای آگاهی داشته باشندو به همین خاطر در اولین مرحله آ‌موختن اهمیت دارد.

C- مهارتهای حرکتی ظریف و دیاردو کوکینزیس

گفتار مستلزم حرکات سریع و تکراری اندامهای گویایی است و کودکانی که مهارتهای حرکتی ظریف آنها بهتر و بیشتر است بهتر از کودکان دیگر بر نقص تولیدی خویش فائق می‌آیند و گفتار درمانها از تست از رتسکی برای سنجش استفاده می کنند.

D- قوه­ی دیادو

سرعت تولید هجاها بعنوان شاخص قوه­ی دیادو می‌باشد.

روشهای سنجش تعداد هجاها را در زمان 5 یا 10 ثانیه می‌شماریم.

روش فلچر: در تعداد هجاهای معین زمان را  اندازه گیری می‌گیرند.

و آنچه مهم است این  است که شدت و نوع اختلال تولیدی با قوه دیادو در ارتباط است

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

اختلالات تولید

اگر نگاهی به بدن آدمی و کارکردهایش بیاندازیم انسان و تولید گفتار را می‌توانیم یک دستگاه خود تنظیم مدار بسته در نظر بگیریم و مانند هر سیستمی بدن انسان نیز دارای 1- درون داد 2- پردازشگر 3- برون داد خواهد بود که تعامل این سه وجه کارکرد آدمی را تولید و تنظیم می‌نماید.آنچه مسلم است ارتباط مستقیمی بین پیچیدگی رفتار و تاکید بر یک مکانیسم پس نوردی برای آن رفتار وجود دارد به  نظر فرنبکس (1954) تولید گفتار روندی است از یک دستگاه خود تنظیم مدار بسته و بدین ترتیب این دستگاه داری سه عامل 1- واحد کنترل 2- واحد عامل 3- واحد حساسه. واحد کنترل از دید دیگر در بدن آدمی همان مغز است و واحد عامل شامل اندامهای گویایی است و سلولهای حسی و عصبی همان واحد حساسه را تشکیل می‌دهد. واحد عامل و حساسه بقدری به هم نزدیک هستند که آنها را بعنوان دستگاه حس و حرکتی می‌شناسیم.

حال برای ساده‌تر شدن مطلب اینجانب شروع به بررسی مفاهیم این مطلب می‌پردازیم.

برای واحد کنترل یامغز باید اطلاعاتی وارد شود تا بتواند براساس اطلاعات وارده به تجزیه و تحلل پرداخته و نظر خود را اعلام دارد و برای مغز انسان 6 واحد حساسه وجود دارد که اطلاعات را به او می‌رساند این 6 واحد  عبارتنداز 1- حس بینایی 2- حس شنوایی 3- حس بویایی 4- حس چشایی 5- حس لامسه 6- پروپریوسپتیو .

البته بدیهی است که اگر این واحدها اشکالی هر چند  جزیی داشته باشد چه بر سر واحد پردازشگر و نتایج حاصله و محصول نهایی خواهد آمد! بنابراین کار کرد صحیح ا ین حسها برای محصول نهایی (گفتار یا حرکت) اهمیت بسزایی می‌یابد. در اینجا به بررسی اجمالی هر یک از حس‌ها می‌پردازیم

مسول توانایی ما در تشخیص‌های نیمه راه (قبل از ایجاد محصول نهایی) احتمالا حس عمیقی است البته حس بساوایی که قسمتی از حس عمق است در تصحیح نیمه راه تاثیر ندارد و پس از اتمام حرکت و بوجود آمدن محصول می‌تواند قضاوت نماید.

پس نورد شنیداری نیز مانند پس نورد بساوایی برای تصحیحات بعد از وقفه کاربرد دارد و کنترل کیفیت، زیروبمی و خیشومی شدگی به عهده حس شنوایی است.

تولید هم خوانها  تنظیم ظریف نحوه­ی ادای آنها با استفاده از مسیسر عمقی- بساوایی صورت می‌گیرد.

حال می‌خواهیم اختلالات حسی را که باعث ایجاد مشکلات تولیدی می‌گردند را بررسی نمائیم البته لازم به ذکر است که به دلیل سختی کار تحقیق در مورد تاثیرات حس‌ها تنها حس‌هایی را مطرح می‌کنیم که تحقیق شده و دارای بیشترین تاثیر هستند.

A تمیز شنیداری: ناتوانی در تمیز شنیداری  علت ا صلی هر  اختلال تولیدی است. تراویس و راسموس در 1931 به این نتیجه رسیدند که کودکان دچار اختلال تولیدی در مقایسه با کودکان عادی ضعف بیشتری در تمیز صداها از خود نشان می‌دادند. بنظر و نیز ارتباط بین اختلالات تولیدی و ضعف قوه شنیداری در کودکان زیر 9 سال ثابت شده است و بالای این سن بندرت مشاهده می‌گردد و تست و پمن از معروفترین این آزمونهاست که توسط تراپیست‌ها بکار برده می‌شود.

صداهایی که کیفیت صوتی آنها بسیار شبیه به هم است در ذهن انسان یا تکیه بر خصوصیات تولیدی- حرکتی تمیز داده می‌شوند و این نظر توجیه کننده­ی آن است که خطا در جایگاه تولید غالبا شایع‌ترین خطا در گفتار  کودکان است

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

خواندن

تعریف: خواندن شکستن کدها و نشانه‌‌هاست و هدف نهایی خواندن  کسب معنی از متن است.

نظام‌های نوشتاری کلا بر چند دسته تقسیم می‌شوند:

نظام نوشتاری کلمه‌ای:  زبان نوشتاری ژاپنی‌ها

نظام نوشتاری هجایی:  زبان نوشتاری چینی‌ها

نظام نوشتاری الفبایی:  زبان نوشتاری انگلستان و فارسی

در این نظام، هر حرف نوشته شده نماد یک آوا هست. که برای خواندن احتیاج داریم که این نظام الفبایی را فرا بگیریم و همچنین باید قواعد آنها نیز فرا گرفته شوند.

مشکلات نظام الفبایی:

تلفظ متفاوت حروف باشکل نوشتاری یکسان

کلماتی که خارج از قواعد نوشتاری هستند.

مشکل در تصویر سازی و مفهوم سازی برای تشخیص واجها درسن خواندن

ترتیب و مراحل خواندن:

فهم کلمات بصورت الگوهای بینایی مجزا شروع و تا  تجزیه و تحلیل بیشتر پیش می‌رود.

جزئیات دقیق الگوهای رشدی متفاوت است ولی رویه یکی است.

1- Logo graphic: مرحله کل خوانی.

2- Alphabetic stage: مرحله آوایی.

3- orthographic stage مرحله نوشتاری

کودکانیکه خواندن را شروع می‌کنند باید یکسری را مهارتهای وابسته را فرا گرفته باشند و بعضی دیگر از مهارتها را نیز از طریق پیشرفت در خواندن کسب می‌نماید.

مهارتهای مربوط به خواندن

مهارتهای پیش نیاز خواندن:

مهارتهای تسهیل کننده­ی خواندن:

مهارتهایی که در نتیجه خواندن بدست می‌آید.

مهارتهای مرتبط با خواندن  سطح هوش، علاقه والدین

دقت به این مهارتها از لحاظ اینکه وجود آنها ضرورت دارد یا خیر دارای اهمیت است.

- مهارت کودکان در مورد نام حروف در ابتدای مدرسه پیش آگهی را در مورد خواندن به ما می‌دهد

کودکان خردسال تصور درستی از جهت یابی ندارند و تصور آنها  از حروف نیز آینه دار است و این بخاطر قدرت بینایی با مشکل تشخیص نیست بلکه به این خاطر است که موقعیت جهت اشیا تاثیری بر هویت آنها ندارد.

آگاهی از کلمه: توانایی تشخیص  دو کلمه داده می‌شود تا تشخیص دهد که دو کلمه  مشابه است یا خیر.

بین آگاهی واجی و خواندن ارتباط سببی وجود دارد.

دیدگاهها در مورد وابستگی مهارتهای واجی و خواندن

(a مهارت پردازش واجی سبب و علت خواندن است.

(b‌مهارت پردازش واجی نتیجه فراگیری خواندن است و از طریق خواندن توسعه می‌یابد تصویر و نام.

(c‌مهارت پردازش واجی هم نتیجه و هم مسبب خواندن است.

1- کل خوانی

2- آواخوانی

3- Apprenticeship: گودمن

توسعه مهارتهای خواندن

توسعه آمادگی خواندن:

a- 1- با تولد شروع می‌شود و تا مراحل آغازین ادامه می‌یابد

a -2 شامل مهارتهای 1-a-2: گوش دادن

                                    2-a-2: سخن گفتن

                                    3- a-2: هماهنگی حرکتی

                                    4- a- 2: تمیز شنیداری

                                    5- a-2: تمیز بینایی

                                    6- a-2: تحول مفهوم

                        7- a-2: تفکر شناختی

                        8- a- 2: دقت و تمرکز حواس.دیدن نگاه کردن،گوش کردن، شنیدن،کیفیت و کمیت

(b) فراگیری خواندن

شروع برنامه رسمی خواندن است. تاکید بر کد بهترین نتیجه را می‌دهد.

© توسعه سریع مهارتهای خواندن: ادامه پالایش و توسعه مرحله قبلی است.

(d) خواندن گسترده: آخر دوره ابتدایی و اوایل راهنمایی . (ماجرایی- تخیلی- علمی)

(E) پالایش خواندن: انعطاف پذیری در خواندن برای مقاصد گوناگون

مهارتهای ادراکی

ادراک به معنی شناخت اطلاعات حسی است:

ادراک مهم برای فراگیری خواندن

ادارک شنوایی

ادراک بینایی

ادراک هاپتیک

روشهای یادگیری کودکان

نگاه کردن

لمس کردن

گوش کردن

ادراک بینایی:

نقش  مهمی در یادگیری بویژه خواندن بازی می‌کند.

اجزاء ادراک بینایی

روابط قضایی- مکانی: ادراک وضع اشیاء در فضا و مکان

تمیز بینایی: تشخیص تفاوت یک شی از شی دیگر- حرف یا تصویر متفاوت را پیدا کند.

تمیز نقش از زمینه: تشخیص تصویر از زمینه محیطی آن

اکمال بصری: بازشنایی شی برون ارائه کل محرک

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

زبان[1]:

سیستمی از نمادها می‌باشد که به ما کمک می‌کند با جهان خارج و درون ارتباط  یابیم این سیستم  تحت قوانین خاص عمل می‌نماید.

زبان خود دارای سه جزء می‌باشد الف- شناخت[2]- ب- زبان[3] ج- کاربرد[4]

الف: شناخت: عاملی که فرد بوسیله آن دانشی راازجهان خارج کسب می‌کند و به همه فرآیندهایی گفته می‌شود که در آن درون دادهای حسی منتقل ، تحریک برانگیخته، بهبود یافته وبکار می‌رود. (1967 Neisser). بوسیله­ی شناخت، ما دانش و نظری را در مورد جهان کسب و پردازش می‌نمائیم. مطابق با نظر چپی [5] مامی‌توانیم این فرآیندها رابعنوان عملکرد ذهنی پنجگانه تعریف نمائیم که دراین راستا گیلفورد [6]در 1967 مدل اس ا اس.[7] را ارائه نمود که عبارتنداز

الف- بازشناسی / فهم (توجه ودرک)

ب- حافظه

ج- تفکر هم گرا

د- تفکر واگرا

هـ- تفکر ارزیاب

ب: زبان: در این بخش محتوا[8]، شکل[9] و کاربرد[10] زبان بررسی می گردد.

محتوا: معنی موضوع یا مطلب موضوعی یک گفته را در می‌یابیم.

شکل: دارای سه سیستم قانون مدار است 1- واج شناسی[11] 2- تک واژ شناختی[12] 3- نحو[13]

کاربرد: یکسری قوانین و دانش است که ما را راهنمایی می‌کند تا زبان را در یک بافت اجتناعی بکار ببریم.

گفتار[14] نمود عینی و صوتی زبان راگفتار گویند. ا گر بخواهیم بطور کلی و خلاصه اختلالات گفتار و زبان را بررسی نمائیم آنها در چهار گروه کلی اختلال طبقه بندی می‌گردد.الف- اختلالات زبان[15] ب- اختلال تولید[16] ج- اختلال روانی [17] د- اختلال صوت[18]

اختلالات زبانی

در درمان اختلالات زبانی رویکردهای بسیار متفاوتی وجود دارد که در اینجا ما روش زبان محور[19] را توضیح می‌دهیم این روش برای بزرگسالان طراحی گردیده  است که البته با تغییراتی در کودکان نیز تا حدودی قابل اجر است.

دراین روش ما باید ابتدا به تجزیه و تحلیل الگوی نقایض زبانی بیمار بپردازیم و سپس بر بنای فرضیات نظری، علایم مشاهده شده و تفسیر آنها به مداخله درمانی انفرادی بپردازیم روش زبان محور سیستم ارتباطی را به پنج طبقه تقسیم می‌کند:

 موارد مهم در کاربرد این روش

1- سطح دشواری: باید براساس افزایش سطح دشواری مرتب شوند تا موفقیت به حداکثر برسند. 2- راهنمایی 3- تعیین معیارهای پاسخ 4- بازخورد 5- تنظیم متوالی فعالیت‌ها 6- ثبت داده‌ها 7- رابطه پایین بین درمانگر و مراجع

در درک کلمه باید بسامد کلمه، طبقه دستورث و مقوله‌ معنایی را در نظر بگیریم. و کلمات عینی از کلمات انتزاعی آسانتر هستند.

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/