عوامل مؤثر بر دست نویسی

عوامل بسیاری در دست نویسی مؤثر هستند و وجود اختلال در آنها می تواند موج ب بروز مشکل در دست نویسی شده، خوانایی و یا سرعت دس تنویسی را زیر سؤال ببرد . این عوامل که بسیار متعدد هستند در چند دسته کلی زیر قابل تقسیم بندی می باشند عوامل حسی - حرکتی، عوامل شناختی و عوامل روانی - اجتماعی که هر یک از این عوامل به نوبه خود می توانند بر دست نویسی اثر گذاشته، خوانایی و یا سرعت آن را تحت تأثیر قرار دهند. از آن جایی که در این نوشته نظر به بررسی عوامل حسی حرکتی است از عوامل شناختی و عوامل روانی اجتماعی صرف نظر شده و فقط عوامل مربوط به عملکرد حسی- حرکتی را ذکر می نماییم آماندسون عوامل حسی - حرکتی را به سه دسته عوامل حسی، عوامل عصبی - عضلانی و عوامل حرکتی تقسیم می نماید

عوامل حسی

حس لامسه  و حس عمقی  ، حس بینایی، حس حرکت  ،

عوامل شناختی

 ثبات شکل  ، موقعیت در فضا  ، بندش بینایی

عوامل عصبی عضلانی

تون عضلانی، قدرت، کنترل وضعیتی 

عوامل حرکتی

 یکپارچگی دو طرفه، جانبی شدن، هماهنگی حرکتهای ظریف، یکپارچگی بینایی - حرکتی

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

  تقسیم بندی حرکتها

حرکتهای درشت که شامل حرکت های مربوط به عضله های بزرگ و یا کل بدن می شود این عضله ها در فعالیت هایی مثل ورزش و طیف وسیعی از کارهای منزل فعال می شوند

حرکتهای ظریف  که شامل حرکت های مربوط به عضله های دست و انگشتان می شود برونداد حرکتی ظریف، اغلب نیاز به پردازش بینایی اطلاعات دارد تا هدایت گر انگشتان در طول حرکت

باشند. فعالیتهایی مانند نقاشی، گره زدن بند کفش، مجسمه سازی، ساختن چیزی از روی یک مدل و

تعمیر موتور جزء حرکتهای ظریف هستند حرکتهای نوشتاری  که شامل فعالیت های مربوط به نوشتن می شود. انگشتان در برونداد حرکتی نوشتاری دخالت فعال دارند . مهارتهای حرکتی که

برای نوشتن مورد نیاز هستند متفاوت از مهارت هایی هستند که مثلاً برای قیچی کردن مورد نیاز است ممکن است کودکی در وصل کردن قطعه های اسباب بازی به یکدیگر مهارت داشته باشد اما

دستنویس او خوانا نباشد حرکات کلامی  که شامل حرکات مربوط به گفتار می شود. این دسته از حرکتها بر خلاف حرکتهای سه مقوله قبلی قابل مشاهده نیستند و از طریق شنیدن قابل درک می باشند بعضی از دانش آموزان ممکن است در یکی از حوزه های حرکتی یا در دو حوزه و یا بیشتر مشکل داشته باشند

نشانه های اختلال در دستنویسی

نشانه هایی که در موارد وجود اختلال در دستنویسی قابل مشاهده هستند شامل موارد زیر می باشند:

  ناخوانا بودن علیرغم داشتن زمان مناسب و نیز توجه کافی 

اندازه حروف در نوشته یکسان نیست

شیب نوشته یکسان نیست

ناکامل بودن لغتها یا حروف، کلمه ها یا حروف جا افتاده.

بی ثباتی در رعایت محدود ههای کاغذ و خطوط

بی ثباتی در فاصله بین حروف و کلمات

گرفتن غیرعادی قلم به خصوص گرفتن نوک انتهایی قلم ، نگه داشتن شست روی دو انگشت دیگر و نوشتن از مچ دست (یعنی مچ دست در هنگام نوشتن ثابت نباشد و حرکت کند)

وضعیت غیرعادی مچ دست، بدن یا کاغذ حرف زدن با خود هنگام نوشتن (با دقت نگاه کردن به دستی که در حال نوشتن است)

پایین بودن سرعت نوشتن و یا تلاش بسیار زیاد برای نوشتن

آثار و نتایج اختلال دست نویسی

اختلال در نوشتن تأثیرهای بسیار بدی بر پیشرفت آموزشی دانش آموز در مدرسه و متعاقب آن در

بزرگسالی و شغل او خواهد داشت . دانش آموزانی که دچار اختلال های دست نویسی هستند معمولاًزمانی را که مجبور به تمرکز بر جنبه های مکانیکی عمل نوشتن هستند قادر به تمرکز بر محتوای اطلاعات نبوده و این اختلال سبب افت تحصیلی و کاهش سرعت یادگیری آنان می شود مهارت در دست نویسی باعث بهبود نوشتن م یشود و به دان شآموز امکان میدهد تا در هنگام انجام تکلیف های کتبی، دانسته هایش را به صورتی خوانا و در وقت تعیین شده تحویل دهد وقتی کودکی در دست نویسی مشکل داشته باشد به تبع آن در تکلیف های کتبی هم مشکل خواهد داشت. دانش آموزانی که نارسایی عصب شناختی دارند و یا آنهایی که مشکلهای یادگیری  دارند و یا آنها که نارسایی در توجه  و یا معلولیت های رشدی  دارند وقت بسیار زیادی صرف می کنند تابتوانند خوانا بنویسند

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

 حرکت

حرکت در انسان از زمان جنینی آغاز می شود جنین انسان حرکت را ابتدا از سر آغاز می کند و سپس به ترتیب در کمر، بازوها و پاهای او حرکت مشاهده می شود . حتی قبل از تولد تعدادی از

حرکتهایی که کودک در زندگی به آنها احتیاج دارد، در دوران درون رحمی وجود دارند.

جنین با دستان باز، جفت و بدن خودش را لمس می کند، بند ناف را می گیرد و رها می کند و شست خود را می مکد (ارهارت، 1994

رشد حرکتی بعد از تولد هم به لحاظ جهت و هم به لحاظ یکپارچگی تا رسیدن به رسش کامل حرکتی بر اساس الگوی یادشده ادامه می یابد. به این ترتیب بر اساس الگوی یادشده ادامه می یابد. به این ترتیب که از حرکت های بزرگ، نامتمایز و ناهماهنگ به سوی الگوهای حرکتی بسیار هماهنگ تغییر پیدا میکند. این مسیر از سر به پا و از مرکز به پیرامون بدن انجام می گیرد و فرد ابتدا به کنترل عضله های بزرگ و سپس عضله های کوچک بدن خود دست می یابد. نوزاد در آغاز تحت تسلط رفتار بازتابی است و بتدریج از همین بازتاب ها کنترل ارادی بدن به وجود می آید

برای یادگیری یک حرکت جدید مراحلی باید طی شود تا یادگیری به طور کامل صورت پذیرد .

این مراحل به شرح زیر هستند:

احساس نیاز برای انجام یک کنش

1-انتخاب یک کنش خاص جهت برآوردن آن نیاز. در اینجا نیاز به برنامه ریزی هدفمند و راهبردهای حل مسئله وجود دارد.

ساختن تصویری از این که عملکرد مورد نظر به چه چیزی شبیه خواهد بود.2-

3-تشکیل یک انگاره حرکتی

4-اصلاح انگاره حرکتی و تبدیل آن به یک انگاره حرکتی ویژه با کمک آموزش کلامی، نشانه های

فضایی و یا حافظه اینگرا م های حرکتی

5-اجرای کنش

6-کنترل کیفیت و تنظیم و تعدیل حرکت در طول

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

تعریف دست نویسی

دست نویسی یا خط، ملموسترین صورت مهارتهای ارتباطی است . دست نویسی کودک رامیتوان مستقیماً دید، ارزیابی کرد و نگاه د اشت خط متفاوت از مهارت دریافتی خواندن است چراکه سنجش مهارت فهم خواندن اساساً به طور غیرمستقیم، یعنی از راه پرسش حاصل می شود و

کودک باید فهم خود را از موضوع به صورت کلام بیان کند تا بتوان درباره آنچه او خوانده است آگاهی یافت. دست نویسی همین طور با مهارت بیانی سخن گفتن نیز تفاوت دارد، بدین معنی که سخن گفتن از نظر برونداد حالت ثابتی دارد، در حالی که نوشتن مستلزم مهارت های بینایی و حرکتی است . کودکان دارای اختلال دست نویسی ممکن است به درستی قادر به انجام اعمال حرکتی مورد نیاز نوشتن یا رونویسی حروف و اشکال نباشند، همین طور نتوانند اطلاعات درونداد بینایی را تبدیل به اعمال حرکتی ظریف (برونداد) نمایند. ممکن است در سایر کارکردهای بینایی - حرکتی نیز دچار ضعف باشند، مثلاً در فعالیت هایی که مورد نیاز برای تشخیص فضایی و واکنش های حرکتی است ، واپس مانده باشند.(فریار ،رخشان 1363)

دست نویسی یک مهارت ادراکی- حرکتی پیچیده است که وابسته به رسش و یکپارچگی مهارتهای شناختی، ادراکی و حرکتی است و از، طریق آموزش ، رشد می یابد. بهترین تعریفی که ازدست نویسی می توان ارایه کرد این است: توانایی کپی برداری از روی حروف و اعداد به صورت خوانا و در مدت زمان معین.

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

در فرایند درمان مربی :

- رابطه ی حسنه بین خود و کودک برقرار می کند .

- کودک را در جریان کار و موفقیت ها و شکست هایش قرار می دهد .

- درمان را از پایین ترین مرحله ای که کودک در آزمون ناموفق بوده آغاز می کند و از اسان به مشکل کار می کند تا مهمترین نکته که بالابردن خودپنداره ی کودک است تقویت کند .

- بیشتر برنامه های درمانی را به صورت بازی ارائه می دهد .

- فعالیت های یک مرحله را به اتمام می رساند و سپس وارد فعالیت های مراحل بعد می شود.

فعالیت های لازم در زمینه تحصیلی :

عبارتند از مشکلات خواندن ، نوشتن ، بیان شفاهی ( هجی کردن ) و ریاضیات .

مربی برای رفع مشکلات فوق ابتدا فعالیت هایی که در زمینه ی تحولی ذکر شد را بررسی کرده نقاط ضعف تحولی او را پیدا می کند و برنامه ی درمانی خود را از فعالیت های تحولی آغاز می نماید سپس ضعفهای آموزشی که ممکن است دانش آموز داشته باشد را با استفاده از روشها و الگوهای تدریس مناسب رفع می نماید .

نتیجه گیری :

اختلال در خواندن، بسیار متداول و در عین حال برای کودکانی دردآور است که این بیماری را دارند و نمی توانند دریابند که چرا خواندن برایشان دشوار است. درحالی که می دانند، به اندازه ی دوستانشان باهوش اند.

بسیاری از کودکان اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و این می تواند آن ها را به ناتوانی ، تهاجم و حتی بزهکاری هدایت کند. هم چنین بسیاری از افراد مبتلا به بیماری اختلال در خواندن سعی می کنند که توانایی های بالای خود را در زمینه های دیگری مثل ورزش ، علم ، کار با رایانه، خرید و فروش و یا هنر نشان دهند.

در واقع مشکلات ابتدایی آن ها با خواندن ، باعث نشده است از دست دادن تمام آرزوها و اعتماد به نفسشان را از دست بدهند نه تنها دریافتن علل بیولوژیکی این بیماری ، بلکه کمک به پیشگیری از آن نیز دشوار است. درک روش بهتر خواندن می تواند ، ما را به راهی برای پشت سر گذاشتن و درمان این مشکل هدایت کند.

 09143162621                       09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
www.گفتاردرمانی.com
 www.goftardarmaniazarbaijan.com
www.goftardarmanitabriz.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/